Leger des Heils
Het Leger des Heils is de officieuze bijnaam van de Genie, wellicht wereldwijd het minst bekende en tegelijkertijd nuttigste strijdmachtonderdeel. De allereerste Genietroepen waren die van de Nederlandse Krijgsmacht, en werden door Majoor Alida Bosshardt (Utrecht, 8 juni 1513 - Amsterdam, 25 juni 2007) in 1577 het leven geroepen ter gelegenheid van het beleg van Breda.
Breda en Majoor Bosshardt[bewerken]
Alida Bosshardt, die tijdens een skivakantie in Zwitserland gezien had hoe daar onafhankelijk verplegend personeel werd opgeleid voor oorlogssituaties, droomde ervan om in die branche carrière te maken. Dát was nog eens een levensdoel: ervoor helpen zorgen dat gewonden die links werden gelaten door de schaarse aan legertroepen verbonden chirurgijns, bijvoorbeeld omdat ze burgers waren, of tot het vijandelijke kamp behoorden, tóch verzorging kregen. Thuis wou men daar niet van weten, om de eenvoudige reden dat buiten Zwitserland geen neutrale verpleging bestond, en omdat Zwitserland zelf in alle oorlogen altijd neutraal was gebleven. Hoeveel absurder kon het nog?
Beleg van Breda (1577)[bewerken]
Toen zij in 1577 hoorde van het beleg, door Willem van Oranje van de door Spaansgezinde troepen bezette stad Breda, en van de moeilijkheden die de belegeraars ondervonden omwille van de door de bezetters uitgegraven verdedigingsgrachten, de onbruikbaar gemaakte toegangswegen, en de in een onoverzichtelijke modderpoel herschapen omgeving, kreeg zij een ingeving: zij zocht een legertje dappere werklieden bij elkaar, die zij kon overhalen om met haar mee te gaan om de vernielde toegangswegen tot Breda te vervangen door een reeks relatief kleine en gemakkelijk te transporteren houten brugdekken ter plaatse aan elkaar te zetten, overdag onder bescherming van Willems geschut, maar bij voorkeur 's nachts, in alle stilte. Het idee werkte, en werd geniaal gevonden: binnen de twee dagen klopte Willem aan de poort, en toen gaven de bezetters zich over aan de man die er tóch in geslaagd was om de stadspoort over modder, greppels en grachten te bereiken alsof het om een zondagswandeling ging.
Geniaal[bewerken]
De geniale combinatie van efficiëntie en eenvoud leverde meteen een nieuw krijgsmachtonderdeel op, met een passende naam: Genie. Willem van Oranje besloot de brugdekken te houden, en liet ze reproduceren, en aan de tros van de troepen toevoegen, waar dus ook de Genie werd ondergebracht. Het dient onderstreept dat Bosshardt de post van Majoor binnen de nieuwe legerafdeling aangeboden kreeg, een unieke positie voor een vrouw, die pas in de XXste eeuw voor andere vrouwen zou mogelijk zijn. Zij aanvaardde de functie, op voorwaarde dat zij erop kon toezien dat de haar toevertrouwde soldaten een onberispelijk gedrag vertoonden, en zich naast hun zuivere militaire functie ook met het zielenheil van de mensheid zouden bezighouden. Een soort militaire kloosterorde dus, te vergelijken met Hospitaalridders en Tempeliers, maar dan zonder klooster. En geleid door een vrouw.
De bijnaam[bewerken]
Het heilsaspect leverde de genietroepen al vlug de spotnaam "Leger des Heils" op, die door de dappere Majoor, die gevoel had voor public relations en publiciteit, meteen als een geuzennaam hoog in het vaandel werd geschreven. Het gebruik van een geuzennaam wees ook al op haar alertheid, want het begrip was nog maar zo'n tien jaar oud. Willem van Oranje gaf echter geen toestemming om de geuzennaam officieel te maken, zodat ook nu nog wereldwijd genietroepen tijdens hun acties het begrip "Leger des Heils" duidelijk zichtbaar maken op vaandels, wapenschildjes en andere logo's, maar in militaire rapporten en andere officiële documenten gewoon als Genieregimenten worden betiteld.
De bijbel en het zwaard[bewerken]
Net zoals met de militaire kloosterorden al het geval was geweest, laaide ook nu de controverse omtrent de combinatie van religie en oorlogsvoering, bijbel en zwaard, weer hoog op, en nu werd het debat nog extra gepeperd door de aanwezigheid van een vrouw, in een leidinggevende positie nog wel. Majoor Bosshardt voerde aanstonds aan dat zij met haar Heilsleger, want zo werden ze óók wel eens genoemd, zeer nauwlettend toekeek op een aantal belangrijke punten:
- de acties van de Genie moesten er steeds op gericht zijn een oorlog sneller te kunnen beëindigen, en aldus de vrede te bevorderen;
- Geniesoldaten dienden enkel gewapend te zijn met schoppen, houwelen, hamers, zagen, en dies meer: indien nodig konden zij beschermd worden door conventioneel gewapende soldaten van een ander regiment;
- omgekomen Geniesoldaten werden automatisch als martelaren beschouwd, omgekomen tegenstanders als gewonnen zieltjes.
Het begrip maakt school in Europa[bewerken]
De religieuze predicatie die tot het takenpakket van Majoor Bosshardts oorspronkelijke regiment behoorde, was uiteraard van protestantse strekking, maar spoedig kreeg het Leger des Heils navolging in de rest van Europa, en werden er ook Genieregimenten opgericht in legers van katholieke overtuiging, en in Rusland van orthodoxe overtuiging.
Oecumenisch Heilswerk[bewerken]
Majoor Bosshardt, was praktisch genoeg aangelegd om in te zien dat de praktijk van een Heilsleger voorrang diende te krijgen op ideologie, en toen bleek dat zij door alle afdelingen van het Leger des Heils doorheen Europa de facto als stichtster, goeroe en leidster werd beschouwd, legde zij zich er bij neer dat haar levenswerk geen uitsluitend protestantse instelling zou worden.
Heil tegen Heil[bewerken]
Delicaat, ongeacht de precieze strekking van de deelnemers, werd de de Heilskwestie wanneer vijandelijke Genieregimenten met elkaar geconfronteerd werden. Dat gebeurde, mede uit hoofde van de aard van hun werk, zelden, maar dergelijke momenten losten zich zonder uitzondering op in een vreedzaam status quo, waarbij de hoogste officieren in rang van beide kanten de houwelen neerlegden, een kaartje legden, en de winnaar van het spel voorrang gaven. Het spreekt vanzelf dat elke opperbevelhebber die naam waardig zijn uiterste best deed (en nog steeds doet) doet om te voorkomen dat zijn Genietroepen die van de tegenstander lijfelijk ontmoeten: geen enkele militair kan leven met het idee dat een militair conflict beslist wordt door de uitslag van een kaartspel. De kaarttraditie wordt overigens ook weergegeven in het wapen van het Leger des Heils, waarop niet alleen de Genietroepen bij hun geuzennaam genoemd worden, maar waarop ook de vier "kleuren" van het kaartspel te zien zijn.
De Tunnel des Heils[bewerken]
In 1986 begonnen Heilssoldaten aan beide kanten van het Kanaal naar elkaar toe te graven, zonder overigens weet te hebben van elkaars actie. Aan beide kanten was het project immers geheim gehouden, aan beide kanten had men het smalste punt van het Kanaal uitgekozen, en aan beide kanten meende men onverhoeds bij de vijand aan te komen, en daar het leger los te laten richting hoofdstad. Precies in het midden van het traject, onder de Noordzee, kwamen de gravers van beide kanten elkaar Op 1 april 1994 tegen. Opmerkelijk is, dat geen voorrang verleend werd door middel van het gebruikelijke spelletje kaart: tegen hun oorspronkelijk marsorder in besloten ze elkaars tunnels op elkaar aan te sluiten, en er een voor burgers nuttige verbinding van te maken. Een aantal toevalligheden, zoals de overlappende trajecten, de plaats en het tijdstip van de ontmoeting, en de aanwezigheid van persfotografen, laat vermoeden dat beide Genieregimenten vooraf één en ander met elkaar hadden afgesproken om een Frans-Engelse oorlog te voorkomen, en de tunnel aan te leggen waarvan ten tijde van het Romeinse Rijk al gedroomd werd, en waaraan zelfs Napoleon al eens begonnen was. De wereldwijde aandacht verhinderde ook terechtstelling wegens hoogverraad en insubordinatie van de Heilssoldaten, wiens namen opgenomen werden in gedenkplaten aan beide kanten van wat nu de Kanaaltunnel heet.
Uitbreiding naar andere continenten[bewerken]
Het Genie-idee bleef uiteraard niet lang beperkt tot Europa, en nog vóór 1700 had elk leger, waar ook ter wereld ("van Afrika tot in Amerika", om het met de gevleugelde woorden van K3 uit te drukken), zijn Leger des Heils. Ook de Arabische wereld had weldra zijn Heilslegers, waarbij het zieltjeswinnen ten dienste stond van de Islam. Uit respect voor Majoor Bosshardt is wereldwijd het wapen met de oorspronkelijke Nederlandse tekst in voege, al wordt in de dagelijkse omgang bijvoorbeeld in Engeland de uitdrukking "Salvation Army" gebruikt, en bijvoorbeeld in Frankrijk "Armée du Salut". Vooral in landen met een Islamcultuur kan dit respect een heus wapenfeit genoemd worden, dat nog nooit door een andere vrouw is geëvenaard.
Liefdadigheid[bewerken]
Rechtstreeks voortspruitend uit het religieuze idee achter het Leger des Heils, is hun liefdadigheidswerk, meer bepaald het zogenaamde "omhalen", in sommige streken ook "ophalen" genoemd. Heilssoldaten zonder dienst worden immers verondersteld een deel van hun vrije tijd te besteden aan het inzamelen van geld, waarmee dan goede doelen gesteund kunnen worden. Deze beperken zich overigens meestal tot het verstrekken van eten aan behoeftigen.
Muziek[bewerken]
Een collecterende Heilssoldaat herkent men meteen aan het geluid dat hij maakt: een niet altijd even geslaagde combinatie van zang en tamboerijngerinkel. De tamboerijn dient eerst en vooral om de aandacht te trekken, en dan als recipiënt voor het door omstanders toegestopte geld. Wanneer de tamboerijn dreigt over te lopen, stopt de Heilssoldaat met inzamelen, en brengt de opbrengst naar zijn kazerne. Indien gewenst, kan hij aan een volgende omhaalronde beginnen. Het gezang dient eigenlijk om het monotone, ja zelfs irriterende gerammel van de tamboerijnschellen te verzachten, maar doordat zangkunde geen vereiste is voor een aspirant Geniesoldaat, wordt het muzikale aspect van deze liefdadigheidsactie vaak als een rem op gul schenkgedrag beschouwd. Vandaar dat collecterende Heilssoldaten vaak naast zich een kleine geluidsinstallatie hebben staan, waaruit dan muziek weerklinkt waaraan zij hun artistieke prestatie toevoegen.
Soep[bewerken]
Met het opgehaalde geld worden soepgroenten gekocht, die door andere Heilssoldaten-met-verlof tot soep worden verwerkt, en uitgedeeld aan al wie daaraan behoefte heeft. Statistieken hebben al meer dan eens aangetoond dat iets minder dan de helft van de Genieregimenten bestaat uit soldaten die uit dergelijke behoeftigen werden gerekruteerd: economisten zien hierin een mogelijk model voor een nieuw soort economie, al is er nog geen eensgezindheid over hoe deze economie dan wel precies zou functioneren.
Heiligverklaring van Majoor Bosshardt[bewerken]
In 2007 werd in de hele wereld geschokt gereageerd toen duidelijk werd dat de Majoor[1] haar 500ste verjaardag niet zou halen, terwijl de voorbereiding der feestelijkheden al in 2003 gestart waren. Dat was wel nodig, alleen al om de coördinatie van alle Heilslegers van de planeet (én hun oudstrijders) rond te krijgen. Ter compensatie werd door de verenigde bevelhebbers van alle Heilslegers ter wereld keihard gelobbyd bij het Vaticaan, met als resultaat dat de majoor op 8 juni 2013 als enige christen van protestantse overtuiging heilig verklaard werd, en bovendien zelfs zonder langs het vakje "zaligverklaring" te passeren. Maar alleen al de bijzonder respectabele leeftijd van 494 jaar deed de Majoor daarvoor in aanmerking komen. Protestanten doen niet aan heiligenverering, wat maakt dat uitsluitend katholieken de H. Bosshardt aanroepen indien ze
- ouder dan 100 jaar willen worden;
- ouder dan 200 jaar willen worden;
- ouder dan 300 jaar willen worden;
- ouder dan 400 jaar willen worden;
- er niet in slagen om een loodgieter, timmerman of ander type klusjesman te bereiken.
 |
Vastgenagelde versie: 27 juli 2015 |
Dit artikel is een verschrikking! Daarom is het vastgenageld aan de schandpaal zodat iedereen er rotte groenten tegenaan kan gooien.
| |
Notenbalk[bewerken]
- ↑ Zij bleef haar hele lange leven de majoorsrang voeren, al was ze in praktijk al een paar honderd jaar lang veldmaarschalk: ze vertikte het bovendien om de extra strepen en sterren op haar uniform aan te brengen.