Martin Luther King
|
OnNieuws heeft een nieuwsartikel over dit onderwerp: Martin Luther King was onder invloed van morfine tijdens zijn toespraak |
“Ik heb een droom...”
Martin Luther King (Atlantis, 15 januari 1929 - Memphis, 4 april 1968), "MLK" voor de vrienden, enige zoon van Kong King en enige vader van Stephen King, is de stichter van de beroemde King's School for Orators, juist, een opleiding voor redenaars. Zijn passie voor het houden van toespraken wortelde in twee jeugdtrauma's: een resem spraakgebrekken (waarom hij door blanke klasgenootjes werd gepest) en een grote achterstand in leesvaardigheid (omdat hij niet naar school ging omwille van de eerder genoemde pesterijen). Het overwinnen van de spraakgebreken én het zichzelf leren lezen via een voor de prijs van oud papier gekochte stapel Latijnse en Griekse redevoeringen sterkte hem in zijn geloof in de waarde van een dergelijke spraaktechniek en dito cultuur.
Rethoriek: een verloren gewaand goed[bewerken]
Omdat MLK altijd van een welbespraakte toekomst droomde, had hij al vroeg de gewoonte aangenomen om zijn toespraken steevast te beginnen met de woorden "Ik heb een droom...". De door Professor W. Druyff in 1970 gebundelde redevoeringen, 782 in totaal (waarvan 5 aan MLK toegeschreven), heten niet voor niks "Droomredes". MLK's verzamelde droomredes zijn een klassieker geworden in de herontdekte kunst van het redevoeren. Daartoe heeft ook het veelvuldig (en even veelvuldig door critici gehekeld) gebruik van Latijnse frasen bijgedragen, en dit had een dubbel doel: zijn bewondering voor klassieke redenaars doorgeven aan een modern publiek enerzijds, en de grote massa ongeletterde Amerikaanse zwarten alfabetiseren zoals dat in de Middeleeuwen gebeurde, via het Latijn. Zijn even grote, zo niet grotere bewondering voor Griekse redenaars uitte hij niet op die manier, omdat dat vreemde alfabet er volgens hem echt niet meer bij zou gekund hebben.
Techniek: Demosthenes achterna en voorbij[bewerken]
Net als de Griekse redenaar Demosthenes, leed MLK aan een viertal serieuze spraakgebreken en één minder serieus. Wel, dat laatste was zelfs gewoon grappig, kom[1]. Bij gebrek aan een Middellandse-Zeebaai met mooie kiezelsteentjes, stopte hij dan maar steenslag in zijn mond om zichzelf te dwingen goed te articuleren en het maximum uit zijn stembanden te halen.
Niet voor iedereen, of toch?[bewerken]
Deze techniek hielp hem wonderwel, maar bij toepassing ervan in zijn school bleek dat dat te wijten was aan een uitzonderlijk taai, lederachtig mondbinnenwerk, iets dat zijn leerlingen niet bleken te hebben, met een massa verwondingen en schadeclaims tot gevolg. MLK geraakte wonderwel uit deze impasse door uit Griekenland exact diezelfde steentjes te laten aanvoeren als die destijds door Demosthenes gebruikt werden. De exacte herkomst wordt door de K.S.O. angstvallig geheim gehouden, en aangezien er nogal wat baaien zijn daar, is het weinig waarschijnlijk dat iemand ze ooit vindt.
Structuur[bewerken]
Hij beschouwde de structuur van een redevoering als onderdeel van de techniek om goed te spreken. Aan de door elke kleuter gekende exordium, narratio, propositio, partitio, argumentatio, confirmatio, refutatio, conclusio en peroratio, voegde MLK een aantal onderdelen toe die sindsdien niet meer uit een redevoering weg te denken zijn:
- lapsus (slide): het glijdend vanuit de coulissen arriveren aan het spreekgestoelte;
- immersio (dive): de duik in het publiek na een geslaagde redevoering.
Het was de combinatie van een lichte schedelbreuk opgelopen ten gevolge van een uit de hand (of voet) gelopen lapsus met een slecht berekende immersio in 1968 in Memphis, die MLK uiteindelijk het leven kostte[2]. Toch worden deze beide toevoegingen nog steeds eerbiedig gerespecteerd door elke post-'68 redenaar.
Stijl[bewerken]
Ook de stijl van een toespraak moest volgens MLK bijdragen tot een betere verstaanbaarheid, al zijn niet alle redenaars het hiermee eens. Eens of niet, elke "Droomrede" is intussen door Prof. Druyff geanaliseerd, en deze analyses zijn toegevoegd aan de elfde, verbeterde editie van het eerder genoemde boek (2011).
Een redevoering in MLK-stijl is gemakkelijk te herkennen aan de hand van volgende opmerkelijke elementen:
- assymetrisch rijm: volgens MLK moest een goede redevoering rijmen, omdat ze zo gemakkelijker kon uit het hoofd geleerd worden, wat dan weer de voordracht ten goede kwam (de zogeheten "troubadourstijl"). Dit rijm moest dan weer sterk asymmetrisch zijn, met grote verschillen in lengte en metrum tussen opeenvolgende regels, om enerzijds de inhoud niet prijs te geven voor de esthetiek, en anderzijds te voorkomen dat het publiek door een regelmatig vloeiend ritme in slaap zou gewiegd worden.
- oogrijm: door zaken op het oog, maar niet op het gehoor te laten rijmen (belangrijk en wonderlijk, bijvoorbeeld), word de aandacht van de toehoorder, die zich aan een ander regeleinde verwacht, weer opgeëist.
- Latijnse frasen: het invoegen van Latijnse frasen, liefst zonder vertaling, geeft de onbegrijpende luisteraar het gevoel dat hij voor slimmer aanzien wordt dan hij is, en zulks werk uitermate flatterend: de redenaar heeft weer een voetje voor.
- onnatuurlijke intonatie: door de stem te moduleren in een richting die geheel niet past bij de inhoud en het verloop van de zin, wordt bij het publiek een grote spanning opgewekt, omdat elkeen wil weten "waar hij nu eigenlijk naartoe wil". Zeer efficiënt.
- luide stemplaatsing: MLK sprak steeds zonder microfoon, ongeacht de grootte van de zaal, en leerde dit ook aan zijn discipelen. In ons tijdperk van alomtegenwoordige maar slecht functionerende geluidsinstallaties en dove geluidstechnici is dit een zeer groot pluspunt, en wie aan de K.S.O. afgestudeerd is, kan eender waar en in eender welke omstandigheden een publiek toespreken.
Het engagement van Martin Luther King[bewerken]
MLK's gedreven en opzwepende stijl, gekoppeld aan zijn bijzonder donkere uiterlijk, heeft zeer vaak tot misverstanden geleid als zou hij opkomen voor een zwarte overheersing van het Noord-Amerikaans continent, en voor religie. MLK was echter overtuigd atheïst, en voornamelijk geïnteresseerd in alfabetisering. Aangezien het tijdens zijn leven voornamelijk de zwarten waren die geen toegang had tot (of interesse voor) onderwijs, lag het voor de hand dat hij zich vooral tot hen richtte. Elke vraag om een redevoering vanwege de zich ontpoppende Black Power-beweging wimpelde hij af met het voorstel om als tegenprestatie een redevoering voor de Ku Klux Klan te houden. Die ene keer dat zo'n overeenkomst ook werd uitgevoerd (op de historische datum van 4 april 1968) beleefde MLK dan ook het grootste succes van zijn leven (en tevens het laatste, zie voetnoot bij de paragraaf iets hogerop).
De King's School for Orators[bewerken]
MLK richtte kort voor zijn te vroege dood in zijn geboortestad Atlantis (oorspronklijk "Atlanta", maar hernoemd ter ere van MLK's ijveren voor de klassieke cultuur) een redenaarsschool op, financieel volledig gedragen door een fonds dat op zijn beurt grotendeels steunt op de 75% die MLK van elk van zijn toespraakvergoedingen opzij zette. Oorspronkelijk was hij er de enige leraar, nu kan dit instituut rekenen op een staf van 34 personen, waarvan drie in de adminstratie. Het heelhuids afmaken van de vierjarige cyclus is een bikkelharde ervaring (de steentjes vooral), maar de (zeldzame) gediplomeerden schoppen het ver als redenaar, en zijn alom geliefd van theekransje tot rockfestival, van kapittel tot Nieuwjaarstoespraak. Beroemde oud-leerlingen zijn Bart De Wever, Barack Obama en Kurt Van Eeghem[3].
Martin Luther King in de populaire cultuur[bewerken]
MLK's redenaarstalent heeft diepe sporen nagelaten in de massacultuur, en hiervan getuigen wereldhits zoals
- "I have a dream" (ABBA in 1979)
- "Ik heb zo waanzinnig gedroomd" (Kinderen voor Kinderen in 1981)
Talloze moderne redenaars nemen zijn gewoonte over om Latijnse zinnen in e en rede te verwerken:
- "Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit!" (Bill Gates in 1975, oprichtingsrede voor Microsoft)
- "Stormum surrexit et bootum zinkere fecit et verzuiperunt quia zwemmere non potuerunt." (Bart De Wever in 2012, over het tot zinken brengen van het Vlaams Belang)
 |
Auteur of geen auteur, dát is de kwestie! |
|
Bomans ·
Boon ·
Brusselmans ·
Caesar ·
Christie ·
Claus ·
Erasmus ·
Finkers ·
Foucault ·
Van Gaal |
 |
Vastgenagelde versie: 5 mei 2013 |
Dit artikel is een verschrikking! Daarom is het vastgenageld aan de schandpaal zodat iedereen er rotte groenten tegenaan kan gooien.
| |
Notenbalk[bewerken]
- ↑ Het uitspreken van de "str" als "pl", en de "pl" als "kn" bleef hem het langst van al achtervolgen, een tekortkoming die hij camoufleerde door deze lettercombinaties uit zijn teksten te weren. Aangezien hij uitstekend eigen teksten proclameerde, heeft nooit iemand van dit euvel iets gemerkt.
- ↑ Men hoort in de Amerikaanse zwarte gemeenschap vaak beweren dat tijdens die redevoering, gehouden voor de Ku Klux Klan als tegenprestatie voor een toespraak tot de Black Power, het podium ingezeept was, en dat het publiek de duikende redenaar bewust niet heeft opgevangen. Deze aantijgingen zijn echter nooit bewezen.
- ↑ Van Elio Di Rupo wordt beweerd dat hij het er maar één semester volhield, omdat hij sukkelde met de uitspraak van het Latijn. Maar dat zijn hoogstwaarschijnlijk verzinsels, aangezien zijn zeer verre voorvaderen van vaders kant al klassiek Latijn spraken, zijn iets minder verre voorvaderen, kerklatijn, zijn iets meer recente maar toch nog altijd verre voorvaderen potjeslatijn en zijn recente voorvaderen keukenlatijn.