Vlinder

Uit Oncyclopedia
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Vlinderke.JPG

“Al klopt het dat een vlinder vliegt: een vogel is 't niet, schijn bedriegt!”
~ Drs. P tijdens een leerzame wandeling.

De vlinder of botervlieg[1] is een kleurig vliegend wezentje dat noch tot de vogels, noch tot de vleermuizen kan gerekend worden, en zich, ondanks haar esthetische superioriteit, bij een genadeloze classificatie als insect moet neerleggen. Dit doet zij (de vlinders die wij zien zijn alle vrouwelijk) niet zomaar: sinds Linnaeus in 1735 de vlinders definitief bij de insecten onderbracht, is het aantal tornado's, orkanen en andere wervelwinden exponentieel gestegen, en hun vernielende kracht even exponentieel toegenomen.

Geslacht[bewerken]

De voor ons meest interessante vlinders, dit wil zeggen diegene die wij zien, en die ook in actie zijn gekomen tegen hun vernederende classificatie als insect, zijn alle van het vrouwelijk geslacht. Dit betekent niet dat er geen mannetjesvlinders zijn: alleen schuwen zij het daglicht, en de zeldzame rebellen die des nachts eens op wandel gaan, worden in Vlaanderen oneerbiedig "motten" genoemd, naar het Vlaamse woord waarmee de ferme klap wordt bedoeld waarmee zo'n mannetjesvlinder wordt platgeslagen, en in Nederland iets respectvoller "nachtvlinders". Zij dienen, net zoals dat bij bijen en mieren het geval is, alleen voor de voortplanting, en worden opgevreten nadat zij hun taak hebben volbracht. Hun continu binnen zitten verklaart ook de grauwe kleur van hun vleugels, die er ook qua textuur weinig aantrekkelijk uitzien. "De mot zit erin", zegt wel eens een enkele grapjas, hiermee wijzend op het potentieel gewelddadige einde dat een buitenissige uithuizige mannetjesvlinder wacht.

De wraak[bewerken]

De vlinder Katrina, geobserveerd in Orléans (Frankrijk) op 23 augustus 1925. Precies 80 jaar later zou men in New Orleans (Verenigde Staten) zowel een nooit geziene schaarste aan vlinders observeren, alsmede de gevolgen van haar manoeuvres.

Tot het fatale jaar 1735 was de schaal van Beaufort nutteloos, en de brave man introduceerde ze dan ook pas zeventig jaar later. De sterkste luchtstromingen gingen niet harder dan een forse herfststorm, en dan nog alleen in de herfst. Maar toen Linnaeus zijn levenswerk publiceerde, en de vlinders weet kregen van hun verlaagde status, liep het mis.

Fladderen[bewerken]

Sinds mensenheugenis[2] hebben vlinders altijd één zeer onschuldige bezigheid gehad, hun nachtelijke orgieën daargelaten, en dat was rondfladderen, van bloem naar bloem, daarbij uitproberend welke bloemen het best bij hun kleurtje pasten, of er juist lekker mee contrasteerden, om er daarna bij een gezellige kop koffie nog wat over na te keuvelen. Zij hadden zich altijd hoog boven alle andere wezens gevoeld, maar lieten dat niet zo erg merken: "Leven en laten leven!", zo was hun devies.

Linnaeus[bewerken]

En toen kwam één hunner aandraven met het kwalijke nieuws, dat zij vanaf diezelfde dag door de gehele geletterde wereld, en dra ook door de rest, als ordinaire insecten zouden beschouwd worden. Dit riep om wraak, en na enig nadenken wat zij als frêle wezentjes konden doen, besloten zij een oude vlindertheorie uit te proberen. Ooit had een vlinder beweerd, dat een paar vlindervleugelslagen konden volstaan om, via een keten van uit elkaar ontstaande reacties, op een totaal andere plaats, en vooral op een veel later tijdstip, waarschijnlijk zelfs ná het overlijden van de vlinder, een serieuze verstoring van het weer te veroorzaken. Niemand nam dit serieus, omdat niemand ook behoefte had aan dergelijke verstoringen of proefnemingen. Nu was echter het moment gekomen om de theorie in praktijk om te zetten: een aantal zorgvuldig uitgekozen vlinders, liefst de grootste (in de hoop sneller resultaat te boeken), zouden voortaan niet meer op de geijkte manier opstijgen, maar eerst een paar totaal overbodige, tegenstrijdige en voor veilig luchtverkeer zelfs af te raden manoeuvres te volbrengen. Meteen werd ook afgesproken om het nageslacht (enkel de vrouwtjes) nauwkeurig op de hoogte te brengen van het initiatief, aangezien het wachten op het resultaat wel eens langer zou kunnen duren dan de levensverwachting van een gemiddelde vlinder toeliet.

Verfijning[bewerken]

Het was dus aan het nageslacht om de nodige verbanden te leggen, en zodoende ook de handelswijze te verfijnen. Zo waren wereldwijd vlinders in staat om zodanige luchtverplaatsingen te veroorzaken, dat het classificerende mensenras een methode moest ontwikkelen om al die rampzalige superstormen een behoorlijke... classificatie te geven, in de ijdele hoop ze zo sneller te zien aankomen, en ze misschien de de baas te kunnen. Dit is nooit gelukt, en intussen slagen vlinders er zelfs in om orkanen te laten toeslaan op een plaats waar op het gekozen tijdstip geen vlinders voorkomen.

Menselijk verweer[bewerken]

Bij wijze van oefening kan de nieuwsgierig geworden lezer deze vlinder observeren, en zowel het tijdstip als de omvang van de te verwachten orkaan voorspellen.

Hoewel het pas zeer recent tot de mensen goed is doorgedrongen dat de toename van wervelwinden in aantal en kracht verband hield met het fladdergedrag van opstijgende vlinders[3], waren er al vrij vroeg waarnemers die in deze richting dachten, maar zij werden vierkant uitgelachen.

Beaufort[bewerken]

De eerste maatregelen werden getroffen door de heer Francis Beaufort[4], die een schaal opstelde van windsterkten. Nog tijdens zijn leven (de man werd 83) werd deze schaal viermaal uitgebreid, omdat niet alleen het aantal wervelwinden en aanverwanten maar bleef toenemen, maar ook hun kracht. De schaal wordt nog steeds herzien en uitgebreid. Beauforts indeling was bedoeld om soorten "superstormen", zoals hij die noemde, zo snel mogelijk te onderscheiden van een stevige bries, vóórdat ze hun finale sterkte en locatie hadden bereikt, om mensen te kunnen evacueren en zo mogelijk have en goed in veiligheid te brengen. Maar de Beaufortschaal heeft immer achtergelopen op de wraakzuchtige precisie van de vlinders.

Vlinderwacht[bewerken]

Vóór de vlinders werden serieus genomen als oorzaak van wervelstormen, waren er al vlinderkenners die zich groepeerden in observatie-eenheden, de zogenaamde "vlinderwachten". De eerste vlinderwacht, die van het Amerikaanse "Papillion" (Nebraska), werd gesticht in 1783, en sindsdien breidt het aantal vlinderwachten steeds uit. Zij observeren vlinders, maken melding van elke vlinder die op een niet-reguliere manier vanaf de grond opstijgt[5], maken een situatie schets (met een weergave van de "primaire turbulentie", en geven de vlinder een naam. Een, vrouwennaam, natuurlijk, aangezien alleen vrouwelijke vlinders zich hiermee bezighouden. Het was de vlinderwacht van het Franse Orléans die de vlinder Katrina observeerde in augustus 1925, maar hun voorspelling van "een orkaan van ongeziene sterkte, binnen ongeveer tachtig jaar, in de Zuidelijke Verenigde Staten" werd door niemand ernstig genomen. Na het verschijnen van Lorenz' vlindertheorie in 1969 en het effectief lelijk huishouden van orkaan Katrina in 2005, werden en worden dergelijke observaties nauwkeurig bijgehouden en geëvalueerd. Het feit dat deze beruchte orkaan naar de vlinder genoemd werd die aan de oorsprong ervan lag, zonder dat die oorsprong erkend werd, is te wijten aan het cynisme van de XXste-eeuwse meteorologen, die de gewoonte hadden om de voorspellingen van de vlinderwachten naast zich neer te leggen, maar wel spottend de namen van de vlinders over te nemen.

Potatohead aqua.png
Aan de schandpaal genageld! 		Vastgenagelde versie:
6 januari 2014
Dit artikel is een verschrikking! Daarom is het vastgenageld aan de schandpaal zodat iedereen er rotte groenten tegenaan kan gooien.






Notenbalk[bewerken]

  1. ↑ Dit anglicisme is het zoveelste bedroevend voorbeeld van de manier waarop totaal betekenisloze woorden uit de Engelse taal (en die heeft er veel, een mens vraagt zich af waar die eilanders ze blijven halen) onze taal (en andere talen) blijven besmetten. Geen enkele Engelstalige is in staat om dit onzinnige woord te verklaren, en wie daarom vraagt krijgt een even pijnlijke als oorverdovende stilte te horen. Ze zijn er óók niet fier op.
  2. ↑ En waarschijnlijk lang daarvóór, maar daarvan zijn volgens experts geen betrouwbare getuigen, en ook ontbreken zowel picturale als schriftelijke bronnen. Vorsers blijven natuurlijk dapper verder zoeken, want een prehumaan kunstwerkje of opstelletje, hoe primitief ook, oogt altijd leuk in een museum, en op de voorpagina van Kijk Eos Time Life.
  3. ↑ In 1969 deed de Amerikaanse meteoroloog en weerman Edward N. Lorenz een eerste serieuze poging met zijn beschrijving van het "vlindereffect".
  4. ↑ Vóór de Eerste Wereldoorlog waren het de Engelsen die overspoeld werden door gallicismen uit Frankrijk. De achternaam van deze pionier is daar een droevig voorbeeld van: de man woonde helemaal niet in een mooi fort, maar vier hoog achter.
  5. ↑ Deze specialisten waren er vrij vlug achter dat het effect zich alleen voordoet wanneer de vlinder van op de grond start.
Bouncywikilogo.gif
Voor de uilskuikens die de afgelopen eeuwen onder een rots hebben gelegen zonder krant of Twitter, heeft Wikipedia ook een artikel over: vlinder.
Overgenomen van "https://oncyclopedia.org/index.php?title=Vlinder&oldid=226801"