Estland
| Maakond Eestis | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
| Eesti lokkatie (geel) | ||||||||
| Basisgegevens | ||||||||
| Talen | Estisch | |||||||
| Hoofdstad | Tallinn | |||||||
| Regeringsvorm | Democratie | |||||||
| Religie | Protestantisme | |||||||
| Staatshoofd | Graaf Kimi III | |||||||
| Overige | ||||||||
| Volkslied | Nõõ ja väbü (Jong en vrij) | |||||||
| Motto | Mätamen kolm vünne tark (Met zijn drieën staan we sterk) | |||||||
| Munteenheid | Kroon | |||||||
| ||||||||
“Est nog veir?”
“Est al?”
“Est er gewest.”
“Estonia est.”
Estland (Estisch: Eesti), officieel het Graafschap Estland (Maakond Eestis), is een land in Europa dat zich in 1991 loswrikte uit de macht van het Koninkrijk Finland. Estland vormt samen met de Republiek Letland en de Vrijstaat Litouwen nu de Baltische Unie, hun versie van de Benelux. Estland is het buitenbeentje van de drie in die zin dat het als enige een monarchie is in plaats van een republiek.
Geschiedenis[bewerken]
Het gebied dat wij nu als Estland kennen werd door overheersende volkeren altijd als handelspost gebruikt naar wat nu Zweden, Finland, Denemarken en Duitsland zijn. Zo werd er door de eeuwen heen nogal gepingpongd met de heerschappij. Zo is Estland ooit onderworpen geweest door onder andere deze landen en personen:
- Tsjoeden[1] (Tsjoedische Kusten)
- Denemarken (Deens Estland)
- Lijfland (Schouderland)
- Duitsland (Ostland)[2]
- Zware Jongens (Schurkenstaat)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Estland overheerst door het Tsaardom Rusland. De Tsaar sprak alle talen van zijn rijk, dus verzet was erg lastig. Na de Russische Revolutie werd het makkelijker. Lenin sprak alleen Russisch. De toenmalige verzetsleider liep gewoon op hem af en vroeg in het nu uitgestorven Schouderlands:
“Zagõzje könnetta néi oľs fragħ far?”
“Ik weet niet wat'ie zegt, maar ik zeg wel ja.”
Voordat Lenin het doorhad tekende hij een onafhankelijkheidsverklaring van Estland. Dit heeft hem zo achtervolgd, dat hij aan een hartaanval stierf en uit pure wanhoop en desillusie Stalin de macht gaf.
Tijdens deze onafhankelijkheid bloeide een eenheidsgevoel op onder de bevolking van Estland. Er werd een volkslied, een munt en een vlag gemaakt. Alle mensen in Estland leefden in welvaart totdat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Zowel Adolf Hitler als Stalin wilden de macht over Estland vergaren. Eerst bezette de Sovjet-Unie Estland, daarna de nazis en tenslotte de Sovjet-Unie weer.
Toen kreeg koning Mattias van Finland een idee. Zijn puberale broer, Kimi, bleef zeuren om een stuk land. Mattias besloot Estland te bezetten, het om te dopen tot het Graafschap Estland en zijn broer tot graaf uit te roepen. Zo was hij af van het gezeur en kreeg hij meer belasting[3].
Toen Litouwen zich losrukte uit Duitse handen en Letland loskwam uit het Sovjetbewind, besloot Graaf Kimi II dat het tijd was voor zijn land om de vrijheid te zien. Na een kortstondige burgeroorlog, die vooral op het water werd uitgevochten, verklaarde Estland zich onafhankelijk. Iedereen had verwacht dat Estland nu een koninkrijk zou worden, maar het bleef wonderwel een graafschap. Op 20 augustus 1995 vormden Estland, Letland en Litouwen de Baltische Unie, naar het voorbeeld dat Nederland, België en Luxemburg gevestigd hadden.
Geografie[bewerken]
Estland is, hoe is het mogelijk, nog vlakker dan Nederland. De hoogste top, Suur Munamägi, is niet veel hoger dan een struisvogelei. Estland kent drie belangrijke rivieren, namelijk de Määs, de Reinn en de Säläde. Deze namen zijn verbasteringen van de namen die Nederlandse handelsreizigers noemden als ze in de havens aankwamen. Ze zeiden dat deze rivier heel veel lijkt op de ... , waarna ze voortaan de rivier altijd zo noemden. De lokale bevolking nam dit later dus over.
Rond de Estische kust liggen veel eilanden. Veel ervan zijn onbewoond, veel werden vroeger als militair terrein gebruikt. Er liggen dan ook nog veel clusterbommen en landmijnen, die een gevaar vormen voor de onschuldige kinderen die soms op de eilanden komen spelen[4]. De EU heeft geprobeerd met een verdrag de clusterbommen te verbieden en zo te kunnen starten met het ontmantelen van de explosieven, maar de Baltische Unie en Finland wilden niet meewerken.
De grootste stad en de hoofdstad van Estland is Tallinn. Deze stad heette vroeger Rävala, maar werd tijdens de overheersing van de Sovjet-Unie door Stalin naar zichzelf genoemd, Stalin. Dit verbasterden de Estische bewoners weer tot Tallinn. Toen de Duitsers binnenvielen, wilde Hitler het hernoemen naar Hitler. Maar de burgemeester dacht er anders over en zei in het Duits:
“Ich denke, Tallinn ist ein schöner Name.”
“Ich denke, Sie müssen sterben.”
Hitler drukte alsnog de naamsverandering door. Toen de communisten weer terug kwamen, noemden ze de plek weer Tallinn. Toen de Finnen vervolgens binnenvielen, wilden ze de stad Linnamattias noemen. Maar de burgemeester dacht er anders over en zei in het Fins:
“Mielestäni "Tallinna" kaunis nimi.”
“No ... okei.”
Mattias drukte de naamsverandering niet door. De stad bleef dus Tallinn heten. Graaf Kimi II overwoog een naamsverandering niet eens, dus de stad hield zijn naam. Tallinn heeft goede banden met Gent (België) en Groningen (Nederland).
Politiek[bewerken]
Estland is, net als Nederland en België, een constitutionele monarchie. Dit betekent dat er een monarch is en een grondwet. De monarch, in Estland de graaf, is Graaf Kimi III (Kimi Kolm, Maak Eestis). Deze man is goed beleerd; hij spreekt naast Estisch ook Lets, Litouws, Fins, Russisch, Engels, Frans, Duits, Nederlands en Iers. Ook houdt hij veel van autosport. Hij was van 2001 tot en met 2009 actief in de Formule 1 en werd daar de eerste Est die kampioen werd, namelijk in 2007.
Parlement[bewerken]
Zo is de graaf vooral een voorbeeld voor de Estische bevolking. Macht heeft hij nauwelijks. Elke 4 jaar kiest zijn bevolking een parlement, waarvan de premier, Bõl Käineendü Mann Marakk Rüddõ, de grootste macht heeft. Het parlement komt samen in het parlementsgebouw in Tallinn. Hier stemmen ze op Oud-Finse wijze; als ze het eens zijn met de stemming doen ze een geel hoedje op, als ze het oneens zijn een rood hoedje en als ze zich onthouden van stemming een wit hoedje[5].
Baltische Unie[bewerken]
Sinds 20 augustus 1995 vormt Estland samen met Letland en Litouwen de Baltische Unie. Deze Unie is opgezet naar voorbeeld van de Benelux. Het is een samenwerkingsverband van de drie landen, economisch en politiek. De drie landen zeggen hierover het volgende:
“De Baltische Unie brengt vrede en welvaart in de Baltische regio en waarborgt de veiligheid van de landen Estland, Letland en Litouwen.”
“Batiisaka Õjija faata fridõ ja güüinen Batiisakain Ondin jaa innänöö guriddäd ondes Eestis ja Lätis ja Leeduis.”
“Дe Yñe Bantiw hobэд м'эpw yh naжaдa xя pэг'o Bantiw yh гapahчaж дe дpowiba Iгayña, Latbя yh L'эtyba.”
“Baltįšena Uniona brįnt Fryden ūnd Volžtąnden Baltįšenan Regionan ūnd zorgt fur Sychereitat Ląndėr Ėstląndėr, Latviėr ūnd Lietuvėr.”
Volgens veel politicologen willen de drie landen ook uiteindelijk verenigen tot een Verenigd Baltische Staat. Snel zal dit echter niet gebeuren. Er wordt namelijk nog getwist of dit land geleid zal worden door Graaf Kimi III, een gekozen president of een machtige raad[6].
Taal[bewerken]
Misverstand[bewerken]
Tot ergernis van het handjevol immigranten dat uit Estland naar onze regio gekomen is, weten veel Nederlanders en Vlamingen niet hoe zij de taal van het land Estland moeten noemen. Vaak hebben zij het over Ests of, nog erger, Estlands. Nog dommere voorbeelden zijn Estoniaans, Estonisch, Zuid-Fins, Etisch en Esthetisch. Daarnaast wordt het woord keel wel eens vertaald als keel, kol en kul in plaats van taal[7]. Het Estisch of de Estische taal is de enige echte goede vertaling en staat voor de taal die langzaam is gaan afwijken van het Fins dat door Finland de Esten werd ingestampt. Van elke andere verwoording zal een geboren Est acute uitslag krijgen en kermend op de grond vallen in paniek, terwijl een Fin in lachen uitbarst. Dit is dan ook een goede manier om te zien van welk land de immigrant komt.
Oorsprong[bewerken]
Door de vele verschillende overheersers van de regio ontstonden allerlei kleine volkjes met de betreffende talen. Schouderlands, Tsjoedisch, Oud-Deens, Oosts, Schurks en vele andere werden allemaal gesproken, kriskras door het land en vaak nog met dialectverschillen ook[8]. Hoewel Stalin er nooit echt greep op kreeg besloot koning Mattias er eindelijk iets aan te doen. Hij liet alleen nog maar het Fins onderwijzen op scholen. Daardoor stierven langzaam alle talen uit. Toen Estland weer onafhankelijk werd, duurde het niet lang voordat het Estisch een paar van de 16 naamvallen liet vallen... met name... slechte woordgrap.
“In Sovjet Rusland, grap maakt JOU!!!”
Door met de desinformatie.
Alfabet[bewerken]
Het Estisch gebruikt het Latijns alfabet, net als het Litouws, terwijl het Lets het Latijns alfabet met het Cyrillisch alfabet mengt. Bovenop deze 26 letters gebruikt het Estisch de Ä, Ö, de Ü en de Õ. Deze laatste is voor niet-Esten onuitspreekbaar, maar de klank /aəɧǃǃǃ/ komt redelijk in de buurt. Ook gebruikt het Estisch voor leenwoorden vaak de š en de ž (bv. zoeken: šääršu en sergeant: säržõt). Van deze 32 letters gaan nog wel de in onbruik geraakte c, q, w, x en y af. Het Estisch heeft dus een totaal aantal van 27 letters.
Grammatica[bewerken]
Iedere emigrant die besluit het Estisch te leren en onwetend vraagt ofdat dit misschien moeilijk is, is meestal blij verrast als hij hoort dat er geen lidwoorden en nauwelijks voorzetsels zijn. Ook het hebben van maar twee geslachten, een makkelijke weerkwoordvervoeging en een gebrek aan figuurlijke taal en scheidbare werkwoorden zullen de onnozele ziel als muziek in de oren klinken.
Totdat hij hoort over de ongeveer 10 naamvallen[9], de woordverbuiging, de uitspraak van de letter Õ en andere moeilijkheden zoals leraren[10]. Dit alles heeft veel mensen doen uitwijken naar landen met makkelijker talen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Litouwen.
Volkslied[bewerken]
Het volkslied van Estland, Nõõ ja väbü (Jong en vrij), werd geschreven vlak na de onafhankelijkheidsverklaring. De tekst was snel gemaakt, maar de componisten 's jongen lands waren zelf ook nog onervaren. De weinige bijdragen waren dan ook zó slecht, dat maar besloten werd de melodie van het Finse volkslied te gebruiken. Dat gaf voor de Finnen het lied een nogal kinderachtig karakter. Niet dat de Esten zich daar iets van aantrokken. Bovendien viel het besluit internationaal in goeden aarde: de melodie is vrolijk en mooi, dus twee versies ervan zijn mooi meegenomen.
De originele tekst uit 1991 luidt:
- Eesti, mään Eesti (Estland, mijn Estland)
- Eesti, mäjä Eesti (Estland, ons Estland)
- Vünnõ niikena (Is zo mooi)
- Vünnõ, väll, tama vünnõ (Estland is, ja, het is)
- Nõõ ja väbü (Jong en vrij)
- Väll vünnõ nõõ ja väbü (Ja, het is jong en vrij)
- Nimörta ütlämõõ needdondin (Maakt niet uit wat de buitenlanders zeggen)
- Vünne Eestiije, vünne väbüü (Wij zijn Esten, wij zijn vrij)
- Neetii vünnüümu, Soomejü (Verdoemd zijt gij, Finland)
- Kuunägõ vünne vallisejjad (Ooit zullen wij een rijk bezitten)
- Usk Kimi Kaks, Maakäm Eestijäm (Trouw aan Graaf Kimi II)
- Võtlise šotatü (Zullen wij jullie bevechten)
Het derde couplet werd in 2007 geschrapt om een vriendelijker imago te krijgen en om tekst te wijden aan de Baltische Unie:
- Mätamen kolm vünne tark (Met zijn drieën staan we sterk)
- Šotaneeddonden ja muu ohtii (Tegen vijanden en andere gevaren)
- Eitähü vünnüümu, Lätta ja Leedda (Dank aan Letland en Litouwen)
- Sõprusirun äänäänõdd (Voor zo'n waardevolle vriendschap)
Voetnoten[bewerken]
Notenbalk
|
Zie ook[bewerken]
 |
Vastgenagelde versie: 9 augustus 2010 |
Dit artikel is een verschrikking! Daarom is het vastgenageld aan de schandpaal zodat iedereen er rotte groenten tegenaan kan gooien.
| |
Benelux
België · De Efteling · Gooi · Federaal Keizerrijk Utrecht · Friesland · Groningen · Koninkrijk Wallonië
Luxemburg · Nederland · Neêrland · Radio- en Televisieland · Republiek Vlaanderen
Noord
Denemarken · Estland · Finland · Groenland · IJsjesland · Letland · Litouwen · Noorwegen · Zweden
West
Absurdistan · Disneyland · Frankrijk · Gallië · Ierland · Islamitische Republiek Schotland · Monaco · Noord-Ierland · Verenigd Koninkrijk · Wales
Zuid
Andorra · Corsica · Cyprus · Griekenland · Italië · Mallorca · Malta · Portugal · San Marino · Sardinië · Spanje · Turkije · Vaticaanstadland
Oost
Bordurië · Georgië · Moldavië · Oekraïne · Rusland · Syldavië · Wit-Rusland · Zwart-Rusland
Centraal
Hongarije · Mofrika · Oostenrijk · Polen-Noord · Polen-Centraal · Polen-Zuid · Slowakije · Smiechtenstein · Tsjechië · Zwitserland
Balkan
Alsanië · Bosnië of Herzegovina · Kroatië · Montenegro en Kosovo · Roemenië · Servië · Slovenië
Voormalig Joegoslavische Republiek, niet te verwarren met een Griekse provincie, oftewel Macedonië (VJRntvmeGpoM) · Vulgarije
}