Jupiter (planeet)

Jupiter is een enorme gasbel die zó ver van onze planeet in de ruimte hangt, dat wij

1. geen last van de geur hebben;
2. er niet met de tram naartoe kunnen zonder ons blauw te betalen;
3. er geen energie kunnen gaan stelen;
4. er geen raketten op kunnen gooien.

De eerste drie eigenschappen zijn zo vanzelfsprekend, dat ze in dit artikel niet hoeven besproken te worden. Wie er tóch meer wil over weten, kan terecht bij respectievelijk

1. de Interplanetaire Hygiënedienst;
2. De Lijn;
3. Electrabel.

Intussen gaat dit artikel over de voordelen die de afstand tussen de aarde en Jupiter heeft voor manen die met rust willen gelaten worden, en over andere perikelen die manen in exponentieel toenemende aantallen naar Jupiter drijven.

Ontstaanstheorieën

Zoals de rest van het universum, is ook Jupiter ooit ontstaan. En zoals altijd het geval is bij zaken die al zeer lang meedraaien, bestaan ook hierover verschillende theorieën. Oncyclopedia selecteerde voor haar lezers de twee meest frappante: een bijzonder vulgaire, en een bijzonder verfijnde. Het is aan de lezer om via de gulden middenweg zijn of haar ware toedracht er uit te distilleren.

Godendarmen

De vulgaire theorie is, hoe verrassend, op religieuze leest geschoeid! Kort en zo beleefd mogelijk weergegeven, zegt deze theorie dat Jupiter ontstond nadat de gelijknamige god eens teveel bonen gegeten had, en die ruim besproeid had met zwarte koffie. Hieruit resulteerde een gebeurtenis die Mel Brooks inspireerde tot een legendarische scène in zijn al even legendarische film "Blazing Saddles", een rolprent die ten allen tijde aan alle intelligente en niet van humor gespeende wezens kan aangeraden worden. Dat bespaart Oncyclopedia een omslachtige omschrijving van het ontstaan en de samenstelling van die enorme gasbel. Het is trouwens te danken aan de bijzondere eigenschap van vloeistoffen en gassen dat zij bij afwezigheid van zwaartekracht een bolvormige attitude aannemen: wie weet met wat voor bizarre vorm Jupiter zich anders tussen de andere bollen had bewogen!

Poëzie

De elegantere theorie is van het poëtische type, een zeldzaamheid in de wetenschap. Laat Jupiter nu plots zin gehad hebben in een bestaan, en ... WOEF! Daar was Jupiter. Zonder manen, in den beginne. Gewoon een uit het niets tevoorschijn gekomen gasbel, de ene dag op zoek naar de zin van het bestaan, de andere dag lekker gassig hangend te zijn, zonder meer. Dit bestaan was eerst bijzonder eenzaam, maar daar kwam verandering in.

Leven in de brouwerij

Gedurende eindeloos durende jaren, eeuwen en millennia kende Jupiter een solitair bestaan, slechts af en toe opgevrolijkt door bijna-evenementen, zoals de bijna-inslag van een meteoor, of de bijna-botsing met een andere planeet, of het bijna-ontstaan van leven. De gasreus, zoals hij door schalkse collega-hemellichamen wel eens genoemd werd, begon zich al vaker bezig te houden met de zin van het bestaan dan met het gassig hangen te zijn, en dacht er vaak over om maar weer in het niets te verdwijnen, toen plots...

Meteoorinslag

Op 31 maart 1340 was Jupiter zo verdiept in gepeinzen omtrent de zin van het bestaan, dat een avontuurlijke meteoor ongemerkt kon naderen. Meestal kon Jupiter deze dingen met een klein sprongetje ontwijken, of ze gingen zonder een centje pijn door zijn gasmassa heen. Deze meteoor raakte Jupiter pal in het midden, en in plaats van, zoals de andere halftreffers, met ingehouden adem door de gassen heen te razen, stuitte dit projectiel op iets hards, en hield meteen op te bestaan. Met een schok kwam Jupiter tot het besef dat zijn bestaan meer inhield dan gas: hij had een harde kern, en dus iets anders om over te peinzen dan de zin van het bestaan!

Atlas de Oudere

Atlas de Oudere zit zijn zondagvoormiddagse straf uit.

De inslag werd vanop de aarde gadegeslagen door Atlas "Arendsoog" de Oudere, een amateur-astronoom die niet op de uitvinding van de telescoop gewacht had om de hemellichamen nauwlettend te observeren. Hij had tijdens zijn meer dan zeventig jaar lange observatie al een paar meteoren zien naast en door Jupiter vliegen, en zo'n gebeurtenis maakte dan meteen zijn decennium goed. Hoewel hij bijzonder scherpe ogen had, was het toch grotendeels te danken aan de flikkerende vlammen die een meteoor gewoonlijk omgeven, dat hij hun traject langs en door de gasreus kon volgen. Vooral de halftreffers (het woord komt trouwens uit zijn koker) vond hij boeiend: de vlammetjes doofden even, Jupiter lichtte even op, en dan kwamen de vlammetjes aan de andere kant schoorvoetend weer tevoorschijn. Prachtig. De inslag van 1340 veranderde echter zijn leven: voor het eerst zag hij een meteoor Jupiter ingaan, maar er niet uitkomen. Vlak na de inslag zag hij de planeet ook meer bewegen dan bij de eerdere ontwijksprongetjes, en het kon niet anders of de meteoor was op iets hards gestoten. Voor het eerst kwam Atlas de Oudere met zijn bevindingen naar buiten, en werd meteen gestraft omdat hij

1. beweerde dat er een planeet bestond waar andere hemellichamen zomaar doorheen konden vliegen;
2. volhield dat hij deze planeet kon zien sprongetjes maken;
3. staande hield dat de planeet eigenlijk niet helemaal uit vluchtige materie bestond, maar dat daar in het midden toch nog een stuk rots, waarschijnlijk óók rond, rondzweefde, iets dat hij dan maar de "kern" noemde.

Dit was te veel voor de middeleeuwse, officieel door de kerk erkende astronomen: nog even en hij zou beweren dat de zon niet om de aarde, maar de aarde om de zon bewoog! Dat laatste zou hem een enkeltje brandstapel opgeleverd hebben, maar nu werd zijn straf beperkt tot het op zondagvoormiddagen naakt voor een kerkgebouw (naar keuze, maar minimum 1000 zitplaatsen) te gaan zitten met een witte bol op zijn nek. Zijn naaktheid moest de wereldlijke eerbied voor het religieuze gezag voorstellen, en de bol moest de Jupiterkern verbeelden.

Manen

Een paard heeft manen. Een Leeuw heeft manen. Tina Turner heeft manen. Mars heeft manen. Jupiter, de reus van het (bekende) heelal, had er geen. Daarin kwam pas verandering toen luttele lichtjaren daarvandaan een mislukt experiment een planeet liet exploderen, en vier van de bijhorende manen gezamenlijk de ruime inslingerde. Deze weesjes begonnen net vaart te minderen (het was een serieuze knal, een soort oerknal, zeg maar), toen ze in 1610 in de nabijheid van Jupiter aankwamen, en zich door de goedmoedige reus aangetrokken voelden. Jupiter had zijn manen: vier in één klap.

De harem

Astronomen laten graag in het midden of de aantrekkingskracht van Jupiter veroorzaakt werd door zijn vaderlijkheid, of door zijn mannelijkheid. In ieder geval is het niemand ontgaan dat de zich bij hem nestelende manen op Ganymedes na stuk voor stuk vrouwelijk zijn. Omdat dit charmante gezelschap vrij omvangrijk is (meer dan vijf dozijn manen), worden de dames hieronder zo'n beetje overzichtelijk chronologisch gepresenteerd.

1610

Calypso, Jupiters exotische danspartner.

• Io. Io, die net als de drie andere niet alleen planeetloos, maar ook naamloos was, kwam als eerste aan, en werd door een aangenaam verraste Jupiter met een opgetogen "Yo!" ontvangen. Maar wanneer het over Jupiters oudste maan gaat, wordt deze in beschaafde kringen als vulgair beschouwde kreet uitsluitend als "Io" geschreven, zonder uitroepteken. In beschaafde kringen roept men niet.
• Europa. De aankomst van Europa ging ongemerkt voorbij, omdat Jupiter nog druk doende was zijn emotie, verwekt door Io's aankmost iets eerder, te verwerken. Om zichzelf te troosten bedacht ze voor zichzelf de statig klinkende naam "Europa", zonder goed te beseffen dat zulks haar op een verre planeet voor eeuwig zou verbinden met een continent.
• Ganymedes. Kwam, net als Europa, ongemerkt aan, en hangt al vier eeuwen te worstelen met een groot verlangen om van geslacht te veranderen. Enerzijds voelt hij zich aangetrokken tot Jupiter, anderzijds voelt hij zich, als enige mannelijke maan, een beetje verloren tussen de massaal vrouwelijke aanwezigheid. Alleen wanneer zijn baan hem in de buurt van Baard brengt, gaat dat wat beter. Maar op die troost heeft hij wel 291 jaar moeten wachten.
• Calypso. De meest exotische, en tevens de meest kleurige van de vier. Haar vrolijke kleurtjes inspireerden Jupiter tot de naamgeving naar zijn favoriete dans. Wie Jupiter nog nooit de calypso heeft zien dansen met Calypso, heeft niet geleefd. Dat beweerde de XVIIde-eeuwse astronoom Galileo Galileï althans, en het kwam zijn reputatie onder zijn collega's niet ten goede.

1892

• Amalthea. Amalthea is een geestesverwant van Jupiter, omdat zij niet van een andere plaats naar zijn omgeving verhuisde, maar ter plaatse uit het niets ontstond. Niet zomaar uit het niets: Amalthea was het hemellichaam dat de Franse science-fictionschrijver Jules Verne van jongsaf regelmatig in zijn dromen zag opduiken, tot hij deze dromen uiteindelijk verwerkte in zijn bestseller "Van de aarde naar de maan". Toen Amalthea merkte dat Verne nooit of nergens melding maakte van zijn inspiratiebron, besloot zij een goede kwarteeuw later uit zijn leven dromen te stappen en een eigen leven te beginnen. Na wat rondkijken in het heelal vond zij een baan bij Jupiter best een gezellige gedachte, en materialiseerde daar, Verne met maanloze dromen achterlatend.

1904

• Hilaria. Hilaria is Jupiters hofnar. Zij vrolijkt hem op wanneer hij weer eens te veel over de zin van het bestaan dreigt te tobben. Dit deed zij voorheen bij Uranus, wiens enige echt grote maan zij was. Maar deze toonde bijzonder weinig dankbaarheid hiervoor: zij voelde zich daar gewoon een nummer, vooral wanneer hij zijn dagelijkse manentelling hield. Op de eerste Nieuwjaarsdag van de XXste eeuw nam zij een moedig besluit en ging bij Uranus weg. Een paar jaar later vond zij een geschikte baan bij Jupiter.

1905

• Helaba.

1908

• Pasope.

1914

• Syncope.

1938

• Lusitania.
• Carmen.

1951

• Onzanke. Nadat Onzilde, haar zustermaan, verschillende keren was getroffen door slecht gecontroleerde Russische R-1 raketten en door op Duitsland door Amerikanen buitgemaakte, opgefokte en gelanceerde V-2 raketten, en Onzanke als bij wonder van dergelijke aaninslagen gespaard was gebleven, kon ze het geweld niet meer aanzien, en haakte in op de eerste de beste meteoor richting Jupiter. Haar zus bleef achter als enige maan van onze planeet, en doordat er maar één maan meer overbleef, vond niemand het nog de moeite om ze nog met haar naam te vermelden.

1974

• Leda.

1975

• Themisto. Bleef maar even, maar kwam in 2000 terug, deze keer om te blijven.

1979

• Thebe.
• Kadastra.
• Metis.

1999

• Calirrhoë.

2000

Terwijl gewone stervelingen zich tussen pot en pint afvroegen of de XXIste eeuw nu al begonnen was of niet, voerden de grootmachten onzer planeet hun ruimtelijke interventies gevoelig op, en natuurlijk altijd in het belang van de wetenschap. De toegenomen drukte in de wijde omgeving van de aarde, of liever van een groot deel van ons zonnestelsel, maakte verscheidene hemellichamen het bestaan zuur. Objecten die, op hun ongeveer ronde vorm na, weinig met manen of planeten te maken hadden, maar tot dusver gelukkig en vreedzaam in het wijde heelal gewoon hingen te bestaan, en hooguit eens moesten bukken voor een passerende meteoor, namen één na één de wijk, weg van de zon en nog wegger van de aarde, en gaven hun onafhankelijkheid op voor een vaste, enigszins onderworpen maar veilige toekomst als maan van Jupiter. Alleen Themisto, Iocaste en Britney hadden andere, of gewoon geen redenen om naar Jupiter te komen.

• Themisto. (tweede en definitieve bezoek)
• Megaclyte.
• Taygete.
• Charlène.
• Harpalyke.
• Kalleke.
• Iocaste. Toen Io met haar drie compagnons de ruimte werd ingeslingerd, was zij er zeker van dat zij haar jongere zus Iocaste nooit meer zou terugzien, en dat deze vast en zeker tot ruimtestof was verpulverd. De vreugde bij het weerzien, 390 jaar later, was dus groot.
• Erinome.
• Iznogoud.
• Praxidike.
• Britney. Kwam aan met de meteoor van 25 december, keek wat rond, en vertrok weer met de meteoor van 6 januari.

2001

Terwijl alle stervelingen het er intussen over eens waren geworden dat de XXIste eeuw begonnen was, hield de aardse overactiviteit in de ruimte aan, en nam de vlucht van hemellichamen naar Jupiter toe.

• Autonoë.
• Tyone.
• Hermippe.
• Amai.
• Eurydome.
• Euwathe.
• Euforie.
• Orthodontie.
• Baard. De overdadige begroeiing van deze maan brengt amateur-astronomen wel eens in de waan dat dit een mannelijke maan is, een misvatting die de gevoelige Baard ten zeerste bedroeft.
• Kale. De eeuwige reisgenoot van Baard heeft al even eeuwig de handen vol om haar vriendin te troosten wanneer deze weer eens voor mannelijk aanzien werd. Haar eigen kaalheid (Kale is zo glad als een goed afgewerkte knikker, en vertoont bovendien een uniforme vleeskleur ) brengt diezelfde amateur-astronomen óók vaak genoeg in verwarring.
• Patsy.

2002

2002 was het jaar van de wispelturigheid: veel hemellichamen, meer nog dan in 2001, kwamen een kijkje nemen bij Jupiter, maar geen één bleef, op Ocharme na. Echter, een jaar later hadden zij zich bedacht, en kwamen zich definitief vestigen.

• Ocharme.

2003

De spectaculaire aankomst van "The Spice Girls", gefotografeerd door een toevallig langskomende sonde.

Dit jaar kende de grootste toevloed van manen, ook al omdat veel van hen terugkomertjes waren die een jaar eerder nog twijfelden aan Jupiters voordelen. De meest opvallende entree was die van "The Spice Girls". Victoria, Melanie en Emma kregen die sarcastisch bedoelde bijnaam van een jaloerse Fabiola, die haar grijze golvende oppervlak ongunstig vond afsteken, of zelfs helemaal niet vond afsteken, tegen de felle kleurtjes en de glimmende oppervlakjes waarmee dit drietal getooid was. Zij werden gevolgd door Anastasia, Euthanasia, Amnesia en Amnistia, een identieke vierling die er zó troosteloos en somber uitziet dat ze meteen bij Fabiola op de thee zouden gevraagd zijn indien zulks gedaan werd onder hemellichamen, en door hun gelijkenis menig amateur-astronoom hebben laten twijfelen aan de kwaliteit van zijn of haar telescoop. Door "The Spice Girls" worden zij ook wel eens "The Bonanza Sisters" geheten. Gelukkig brengen hun respectieve banen hen relatief zelden in elkaars buurt.

• Hegemonie.
• Mneme.
• Aoede.
• Thelxinoë.
• Kalliche.
• Helike.
• Carpo.
• Ukelele.
• Cyllene.
• Kore.

De Miekes, Jupiters favoriete maantjesgroep.

• Annemieke. Samen met haar identieke tweelingzus Rozemieke vormt zij de meidenmaantjesgroep "De Miekes". Deze dubbelsatelliet wordt door amateur-astronomen vaak aanzien voor een dubbelkomeet. Dit is te wijten aan hun weelderige, in een staart opgebonden blonde haardos.
• Rozemieke. Samen met haar identieke tweelingzus Annemieke vormt zij de meidenmaantjesgroep "De Miekes". Deze dubbelsatelliet wordt door amateur-astronomen vaak aanzien voor een dubbelkomeet. Dit is te wijten aan hun weelderige, in een staart opgebonden blonde haardos.
• Fabiola.
• Paola.
• Bianca.
• Castafiore.
• Britney. Kwam aan met de meteoor van 11 november, keek wat rond, en vertrok weer met die van 25 december.
• Victoria.
• Melanie.
• Emma.
• Anastasia.
• Euthanasia.
• Amnesia.
• Amnistia.

2005

De toenemende kritiek van aardlingen op het ruimtebeleid van hun gezagsdragers riep een halt toe aan de aardse ruimte-activiteit, zodat het zonnestelsel even op adem kon komen. De overgebleven kleine hemellichamen vonden het dan ook niet meer de moeite om die lange reis naar Jupiter te maken, behalve Britney. Maar dat is een speciaal lichaam.

• Britney Kwam aan met de meteoor van 6 januari, keek wat rond, en bleef.

2009

• Phobos. Weggevlucht van Mars, omdat ze het gepest en gedreig van haar broer Deimos niet langer aankon.

Manen en banen

Behalve de eerder aangehaalde, omstreden maar aangenaam ogende redenen waarom manen zich aangetrokken voelen tot Jupiter, is er ook nog de stabiliteit. Een baan bij Jupiter is een vaste baan. De omvang van Jupiter laat ook ruimte voor bijzonder veel banen: 247 in totaal, waarvan er dus, sinds de zeer recente komst van Phobos, nog 183 openstaan. Eens vind je de baan van je leven... en dan ben je weg!

Aan de schandpaal genageld!	Vastgenagelde versie: 7 januari 2019
Dit artikel is een verschrikking! Daarom is het vastgenageld aan de schandpaal zodat iedereen er rotte groenten tegenaan kan gooien.

Even geduld

Alle lijnen zijn bezet.
Gelieve even geduld te hebben.
U wordt zo dadelijk geholpen.
Wij danken u voor uw begrip.