Zeeuws
Het Zeeuws is een taal die wordt gesproken in een groot deel van Zeeland. Het Zeeuws is vooral bekend om het (te) veel gebruiken van trema's en accenten.
Accenten[bewerken]
In het Zeeuws krijgt de tweede klinker in een lettercombinatie een ^, de eerste klinker krijgt een ` of een '. De " wordt niet gebruikt in de Zeeuwse taal. Als we nu de doodnormale Nederlandse tekst "Het Zeeuws is een taal die wordt gesproken in een groot deel van Zeeland. Het Zeeuws is vooral bekend om het (te) veel gebruiken van trema's en accenten." op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Het en En[bewerken]
In het Zeeuws wordt het geschreven als 't en en wordt geschreven als 'n.
Als we nu dezelfde doodnormale Nederlandse tekst "Het Zeeuws is een taal die wordt gesproken in een groot deel van Zeeland. Het Zeeuws is vooral bekend om het te veel gebruiken van trema's en accenten in de taal." op basis van onze kennis vertalen, krijgen we:
Laatste Letter[bewerken]
In het Zeeuws wordt de laatste letter (als het een medeklinker is) van een woord gewoonlijk niet opgeschreven (behalve bij Zeeland, Zeeuws, werkwoorden, 't en 'n).
Als we nu dezelfde tekst zouden vertalen vanuit het Nederlands met onze huidige kennis krijgen we:
Klinkerverandering[bewerken]
In het Zeeuws verandert de aa in ae en de oo in oe.
Als we nu dezelfde tekst zouden vertalen vanuit het Nederlands met onze huidige kennis krijgen we:
Werkwoordsvervoeging[bewerken]
Het Zeeuws kent de volgende vervoeging voor zwakke werkwoorden:
| Vorm | Nederlands | Zeeuws |
|---|---|---|
| Infinitief | Wonen | Wón'n |
| Stam | Woon | Wóôn |
| 1ste pers. enk. | Ik woon (woonde) | Ik wóôn (wóôndè) |
| 2de pers. enk. | Jij woont (woonde) | Jie wóânt (wóândè) |
| 3de pers. enk. | Hij woont (woont) | Um wóânt (wóândè) |
| 1ste pers. mv. | Wij wonen (woonden) | Wij wón'n (wónd'n) |
| 2de pers. mv. | Jullie wonen (woonden) | Jullie wón'n (wónd'n) |
| 3de pers. enk. (beleefdheidsvorm) | U woont (woonde) | U wón'n (wónd'n) |
| 3de pers. mv. | Zij wonen (wonen) | Zij wón'n (wónd'n) |
| Voltooid deelwoord | Gewoond | Gèwóând |
Het Zeeuws heeft maar 2 onregelmatige werkwoorden: hebben en zijn:
| Vorm | Nederlands | Zeeuws |
|---|---|---|
| Infinitief | Hebben | Hèhn |
| 1ste pers. enk. | Ik heb (had) | Ik hèh (áôd) |
| 2de pers. enk. | Jij hebt (had) | Jie éît (áôt) |
| 3de pers. enk. | Hij heeft (had) | Um éî (áô) |
| 1ste pers. mv. | Wij hebben (hadden) | Wij èhn (áôhn) |
| 2de pers. mv. | Jullie hebben (hadden) | Jullie èhn (áôhn) |
| 3de pers. enk. (beleefdheidsvorm) | U heeft (had) | U éî (áô) |
| 3de pers. mv. | Zij hebben (hadden) | Zij èhn (áôhn) |
| Voltooid deelwoord | Gehad | Gèháôd |
| Vorm | Nederlands | Zeeuws |
|---|---|---|
| Infinitief | Zijn | Bin |
| 1ste pers. enk. | Ik ben (was) | Ik bìn (wáôs) |
| 2de pers. enk. | Jij bent (was) | Jie bìnt (wáôt) |
| 3de pers. enk. | Hij is (was) | Um ìß (wáô) |
| 1ste pers. mv. | Wij zijn (waren) | Wij bíân (wáôr'n) |
| 2de pers. mv. | Jullie zijn (waren) | Jullie bíân (wáôr'n) |
| 3de pers. enk. (beleefdheidsvorm) | U bent (was) | U ìß (wáô) |
| 3de pers. mv. | Zij zijn (waren) | Zij bíân (wáôr'n) |
| Voltooid deelwoord | Geweest | Gèwìßt |
Als we nu dezelfde tekst zouden vertalen vanuit het Nederlands met onze huidige kennis krijgen we:
Lijkt op Fries, niet?
Invloeden van andere talen[bewerken]
Doordat de Zeeuwen veel aan handel deden kent het Zeeuws een aantal invloeden uit andere culturen:
- De c die wordt uitgesproken als s wordt een Franse ç
- De letter s in bijvoorbeeld het werkwoord slissen worden vervangen door een ß, wat het werkwoord ßlißß'n maakt (uitzondering: Zeeuws)
- Als de c als een k klinkt wordt hij geschreven als een k.
Als we nu dezelfde tekst zouden vertalen vanuit het Nederlands met onze huidige kennis krijgen we:
Lijkt op Welsh, niet?
Afwijkende spellingsregels[bewerken]
Dit zijn de spellingsregels die verschillen met het Nederlands:
- Als de laatste letter van een woord ß of s is wordt het geschreven als ßch of sch
- Als er na kç een è komt, wordt die è geschreven als ê
Als we nu dezelfde tekst zouden vertalen vanuit het Nederlands met onze huidige kennis krijgen we:
Naamvallen[bewerken]
Door Duitse invloeden kent het Zeeuws ook naamvallen voor het onbepaald lidwoord (en) en het bepaald lidwoord (het)
| Mannelijk/Vrouwelijk | Meervoud | |
|---|---|---|
| Onderwerp | 'n / 't | 'n'n / 't'n |
| Bezit | 'n / 't | 'nèn / 'tèn |
| Lijdend voorwerp | 'n / 't | éên'n / 'éêt'n |
Oncyclopedia[bewerken]
Sinds de erkenning van het Zeeuws als een officiële taal in 2014 bestaat er een Zeeuwse Oncyclopedia, de zogenoemde Ònçýpèdíê, in de volksmond ook wel "De bron van het kwaad" genoemd.
Zie Ook:[bewerken]
| Reeks van Internationale Talen en Spraakgebrekken | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|